เบาหวานเป็นโรคที่เกิดจากการที่มีน้ำตาลในเลือดสูง น้ำตาลเป็นแหล่งพลังงานสำคัญของร่างกาย ซึ่งปกติเราจะได้รับน้ำตาลจากอาหารที่ทานเข้าไป อาหารประเภทแป้ง carbohydrate เมื่อทานเข้าไปจะถูกย่อยและเปลี่ยนเป็นน้ำตาล 

Insulin เป็น hormone ที่สร้างจาก beta cell ของตับอ่อน ทำหน้าที่นำพาน้ำตาลที่ได้จากอาหารเข้าไปสู่ cell ต่างๆ ของร่างกายเพื่อนำไปใช้เป็นพลังงานต่อไป 

เบาหวานเกิดจากการที่ร่างกายไม่สามารถสร้าง insulin ได้เพียงพอ หรือ ร่างกายไม่สามารถใช้ insulin ได้ ทำให้ร่างกายไม่สามารถดึงเอาน้ำตาลจากในเลือดเข้าสู่ cell ได้ ก่อให้มีน้ำตาลสูงค้างอยู่ในเลือด และไม่สามารถนำน้ำตาลนั้นไปใช้เป็นพลังงานได้ เกิดเป็นเบาหวาน 
 
คุณพ่อคุณแม่อาจจะเข้าใจว่า โรคเบาหวานเกิดขึ้นได้เฉพาะในผู้ใหญ่ แต่จริงๆแล้วเบาหวานเป็นโรคที่พบได้ตั้งแต่เด็กๆ
 
เบาหวานในเด็กและวัยรุ่น มีหลายสาเหตุ แต่แบ่งเป็นประเภทหลักๆได้ 2 ประเภท
 

1. เบาหวานประเภทที่ 1 เกิดจากภาวะการขาด insulin เป็นประเภทของเบาหวานที่พบบ่อยที่สุดในเด็กและวัยรุ่นเกิดจากร่างกายมีการสร้างภูมิต้านทานของร่างกายไปทำลาย beta cell ของตับอ่อน ทำให้ตับอ่อนไม่สามารถสร้าง insulin ได้ เป็นผลให้ ไม่สามารถนำน้ำตาลที่อยู่ในเลือดเข้าสู่ cell ของร่างกายได้ เกิดเป็นน้ำตาลในเลือดสูง 
2. เบาหวานประเภทที่ 2 เกิดจากการที่ insulin ไม่สามารถทำงานได้เต็มที่ และ ร่างกายไม่ตอบสนองต่อ insulin หรือ ที่เรียกว่า ภาวะดื้อ insulin ปัจจัยเสี่ยงที่สำคัญอย่างหนึ่ง ของ เบาหวานประเภทที่ 2 คือ โรคอ้วนเนื่องจากว่า ปัจจุบันเราพบว่าอุบัติการณ์ของโรคอ้วนในเด็ก เพิ่มมากขึ้น ส่งผลได้ในระยะ 10-20 ปีหลังมานี้ มีอุบัติการณ์ของการเกิดโรคเบาหวานประเภท 2 ในเด็กและวัยรุ่น เพิ่มมากขึ้น 

• กระหายน้ำมาก ดื่มน้ำมาก
• ปัสสาวะบ่อย
• น้ำหนักลดโดยไม่ได้ตั้งใจ (Unintentional weight loss)
• หิวบ่อย
• เหนื่อย
• หงุดหงิดง่าย บุคลิกภาพเปลี่ยนแปลง 
• ปัสสาวะรดที่นอนทั้งๆที่เคยควบคุมการปัสสาวะได้แล้ว
• ในคนไข้เบาหวานประเภทที่ 2 อาจพบลักษณะของการดื้อ insulin ได้แก่ ผิวหนังมีลักษณะเป็นปื้นสีดำหนาๆคล้ายกำมะหยี่ ซึ่งส่วนมากมักพบที่บริเวณ ลำคอ ข้อพับ รักแร้ (Acantosis nigricans) 

เบาหวานประเภทที่ 1
การรักษาเบาหวานประเภทที่ 1 ในปัจจุบันนี้ มีเพียงวิธีเดียว คือ การใช้ insulin ควบคู่ ไปกับการวัดระดับน้ำตาลน้ำตาล และควบคุมอาหาร (carbohydrate) ยา Insulin มาในรูปแบบของยาฉีด ซึ่ง มีหลายประเภท ได้แก่ เข็มฉีดยา, ปากกาฉีดยาหรือ insulin pump (เครื่องมือที่ใช้ติดตัวผู้ป่วยเบาหวาน และ ทำหน้าที่เลียนแบบตับอ่อนในการหลั่งinsulin เข้าสู่ร่างกายอย่างต่อเนื่อง 24 ชั่วโมง) ในต่างประเทศมีinsulinชนิดสูดพ่น (inhaled insulin) แต่ปัจจุบันยังไม่มีจำหน่ายในประเทศไทย 
 
เบาหวานประเภทที่ 2 
รักษาโดยปรับเปลี่ยนการใช้ชีวิตร่วมกับการควบคุมอาหาร ออกกำลังกาย และ การใช้ยาในคนไข้เด็กและวัยรุ่น ยารักษาเบาหวาน ที่ผ่านการรับรองให้ใช้ได้ในเด็กและวัยรุ่นมีจำกัดไม่กี่ประเภท โดยปกติจะเป็นยารับประทาน ที่สามารถช่วยทำให้ insulin ทำงานได้ดีขึ้น แต่หากการควบคุมเบาหวานยังเป็นไปได้ไม่ดี หรือ อาการรุนแรง อาจจำเป็นต้องใช้ insulin ร่วมด้วย
 

เบาหวานประเภทที่ 1
ปัจจุบันยังมีวิธีใดที่สามารถป้องกันการเกิดโรคเบาหวานประเภทที่ 1 ได้ แต่มีงานวิจัยที่กำลังศึกษาหาวิธีชะลอการทำลายของcell ตับอ่อนในคนไข้เบาหวานประเภท 1

เบาหวานประเภท 2 
การควบคุมน้ำหนัก ปรับเปลี่ยนการใช้ชีวิต ออกกำลังกาย 
 
โรคเบาหวานในเด็กเป็นโรคเรื้อรัง  ซึ่งอาจส่งผลกระทบต่อทั้งสุขภาพกายและใจแก่คนไข้และ ครอบครัวได้ แม้ว่าปัจจุบันจะยังไม่มีวิธีที่รักษาให้หายขาดได้ แต่หากคนไข้ได้รับการรักษาที่เหมาะสม คนไข้และครอบครัวมีความรู้ความเข้าใจต่อโรค และปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์และทีม อย่างเคร่งครัด ก็สามารถมีสุขภาพที่ดี และ สามารถป้องกันผลข้างเคียงอื่นๆของตัวโรคได้ รวมทั้งยังสามารถใช้ชิวิตได้อย่างมีความสุข ทั้งนี้ทั้งนั้น ต้องอาศัยความร่วมมือกันเป็นทีม ทั้งจากทางแพทย์ พยาบาล นักโภชนาการ ผู้ป่วย ครอบครัว และโรงเรียน