เมื่ออายุมากขึ้น ความเปลี่ยนแปลงประการหนึ่งที่เห็นได้ชัดเจนที่สุดคือสภาพผิวพรรณ แต่ความเปลี่ยนแปลงนี้จะมากหรือน้อย เร็วหรือช้านั้นอาจไม่ได้ขึ้นอยู่กับวัยเพียงอย่างเดียว ยังมีอีกหลายปัจจัยที่ช่วยเร่งหรือชะลอการเสื่อมของผิวได้ ส่วนจะเป็นอะไรบ้างนั้น พญ.นุสรา วงศ์รัตนภัสสร แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านโรคผิวหนังและความงามด้านผิวพรรณมีคำตอบให้ใน Better Health ฉบับนี้
 

ช่วงวัยเปลี่ยน ผิวพรรณเปลี่ยน

ผิวหนังก็เช่นเดียวกับอวัยวะส่วนอื่นๆ ในร่างกายที่เปลี่ยนแปลงไปตามวัย ซึ่งพญ.นุสราอธิบายถึงความเปลี่ยนแปลงที่เห็นได้ชัดคือ “ช่วงวัยรุ่นผิวจะค่อนข้างมัน พอเข้าวัยกลางคนเส้นใยอิลาสติกเริ่มเสื่อมและลดปริมาณลงทำให้รูขุมขนขยายกว้างขึ้น เริ่มมีริ้วรอย และเมื่อถึงวัยเกษียณ ริ้วรอยจะเห็นชัดขึ้น ผิวหนังหย่อนคล้อย มีร่องแก้ม ร่องใต้ตา สภาพผิวเปลี่ยนเป็นผิวแห้ง”

ความเปลี่ยนแปลงเหล่านี้ พญ.นุสราอธิบายเพิ่มเติมว่าแตกต่างกันไปในแต่ละบุคคล ขึ้นอยู่กับปัจจัยหลายประการ อาทิ พันธุกรรมรูปแบบการใช้ชีวิต และที่สำคัญที่สุดคือการสัมผัสกับแสงแดดเป็นเวลานานโดยไม่ได้ใช้ผลิตภัณฑ์ป้องกันแสงแดดที่มีคุณสมบัติเหมาะสม
 

โรคผิวหนังในผู้สูงอายุ

ปัญหาบางประการที่เกิดกับสภาพผิวอาจเป็นปัญหาด้านความงามที่ชะลอได้ด้วยการใส่ใจดูแลผิวให้มากขึ้น เช่น หลีกเลี่ยงแสงแดดจัดระหว่างวัน หรือแก้ไขด้วยเทคโนโลยีความงามที่ได้รับการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง แต่ยังมีอีกหลายปัญหาที่จัดอยู่ในกลุ่มโรคผิวหนังที่พบได้บ่อยในผู้สูงอายุ ซึ่งได้แก่

• มะเร็งไฝและมะเร็งผิวหนัง หากมีตุ่ม ก้อนเนื้อ แผลเรื้อรัง หรือพบว่าไฝมีขนาดใหญ่ขึ้น สีเปลี่ยน มีอาการปวดหรือมีเลือดออก ควรพบแพทย์ผิวหนังเพื่อรับการวินิจฉัยทันที
• ผิวแห้ง ผื่นคันจากอาการแพ้ เนื่องจากต่อมเหงื่อและต่อมไขมันเสื่อมประสิทธิภาพในการทำงาน ทำให้ผิวแห้งและระคายเคืองได้ง่าย หากเป็นมาก แพทย์อาจรักษาด้วยการให้ยาทาในระยะแรก เมื่อดีขึ้นจึงใช้โลชั่นที่เหมาะกับสภาพผิว
• ผมร่วงและคันศีรษะ เกิดจากหนังศีรษะแห้งและการย้อมสีผม
• ผิวหนังตกกระ เช่น กระเนื้อ กระนูน กระสีน้ำตาล สามารถรักษาด้วยเลเซอร์ได้ผลค่อนข้างดี

“นอกจากนี้ยังมีอาการบางอย่างที่พบได้ไม่บ่อยและต้องหมั่นสังเกตเท่านั้น เช่น จุดแดงบริเวณหน้าอก ซึ่งอาจเกิดจากโรคที่เกี่ยวกับตับ เป็นต้น ดังนั้นผู้สูงอายุและผู้ดูแลต้องไม่นิ่งนอนใจ หากพบความผิดปกติที่เกิดกับผิวพรรณเพราะอาจเกิดจากโรคร้ายที่คาดไม่ถึงได้” พญ.นุสรากล่าวย้ำในตอนท้าย

ดูแลผิวพรรณ เริ่มต้นได้ทุกวัน

ไม่มีคำว่า “สายเกินไป” สำหรับการดูแลสุขภาพผิว เพียงปฏิบัติตามคำแนะนำดังต่อไปนี้

• หลีกเลี่ยงการอาบน้ำที่ร้อนเกินไป
• ผู้ที่ผิวแห้งมากอาจไม่จำเป็นต้องใช้สบู่ถูตัว ไม่ควรขัดผิว และอาจลดการอาบน้ำลงเหลือเพียงวันละ 1 ครั้ง
• เลือกใช้ผลิตภัณฑ์ถนอมผิวที่มีค่าความเป็นกรด (pH) อยู่ที่ประมาณ 4.5-5.5
• งดเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ งดสูบบุหรี่
• รับประทานอาหารครบทั้งห้าหมู่ และออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ
• ใช้ผลิตภัณฑ์ป้องกันแสงแดดที่เหมาะสมกับกิจวัตรประจำวันเพื่อปกป้องผิวจากรังสียูวี
• นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ หลีกเลี่ยงภาวะเครียดที่อาจทำให้นอนไม่หลับ