เปลือกตาตกหย่อนอาจแยกย่อยออกได้เป็น เปลือกตาตกและเปลือกตาหย่อน โดยเปลือกตาตกหรือหนังตาตก (ptosis) เป็นภาวะที่ขอบของเปลือกตาบนอยู่ต่ำกว่าระดับปกติ ระดับของเปลือกตาบนทั้ง 2 ข้างไม่เท่ากัน ซึ่งอาจเกิดจากความผิดปกติของระบบประสาท หรือความผิดปกติของกล้ามเนื้อ

ส่วนเปลือกตาหย่อนนั้น เกิดจากเชื้อชาติ กรรมพันธ์ และอายุที่เพิ่มขึ้นซึ่งทำให้ความยืดหยุ่นของผิวหนังและกล้ามเนื้อเปลือกตาบนลดลง ส่งผลให้ผิวหนังบริเวนเปลือกตายืดหย่อนห้อยลงมา ภาวะนี้จึงพบได้ทั่วไปในผู้ที่มีอายุตั้งแต่ 60 ปีขึ้นไป โดยอุบัติการณ์ก็จะเพิ่มขึ้นตามอายุ

เปลือกตาตกหย่อนสามารถรักษาได้ด้วยการผ่าตัดแก้ไขเปลือกตา ( Blepharoplasty) โดยแพทย์จะผ่าตัดเอาผิวหนังและไขมันส่วนเกินออกก่อนจะเย็บปิดใหม่ให้ได้เปลือกตาสองชั้นที่สูงเท่ากัน ได้รูปสวยงามและมีความเป็นธรรมชาติ ซึ่งต้องอาศัยความชำนาญของแพทย์โดยเฉพาะ เนื่องจากผิวหนังเปลือกตาเป็นส่วนที่บอบบางและไม่ควรต้องผ่าตัดแก้ไขซ้ำ

การผ่าตัดใช้เวลาประมาณ 1 ชั่วโมง ผู้ป่วยสามารถเลือกฉีดยาชาเฉพาะที่หรือฉีดยาชาผ่านชุดให้สารละลายทางหลอดเลือดดำ หลังผ่าตัด แพทย์จะให้ผู้ป่วยนอนพักจนกว่าจะฟื้นตัวดีและสามารถกลับบ้านได้ภายในวันนั้นโดยไม่จำเป็นต้องใส่ฝาครอบตา ผู้ป่วยจะมีอาการบวมหรือเขียวบริเวณที่ผ่าตัด โดยจะบวมมากในช่วง 1 สัปดาห์หลังการผ่าตัด เมื่อตัดไหมแล้วอาการบวมจะดีขึ้นและกลับมาใกล้เคียงกับปกติภายใน 1-2 เดือน ทั้งนี้ ข้อควรระวังหลังผ่าตัดคือ

1. ไม่ให้แผลผ่าตัดโดนน้ำ
2. ทำความสะอาดแผลเช้า-เย็นและก่อนนอนด้วยน้ำเกลือเช็ดแผล และป้ายยาตามที่แพทย์สั่ง
3. หลีกเลี่ยงการใช้สายตาไม่ว่าจะเป็นการเล่นสมาร์ทโฟน คอมพิวเตอร์ หรืออ่านหนังสือในช่วง 1-2 สัปดาห์แรกเพื่อป้องการอาการตาแห้งที่อาจเกิดขึ้นได้ และควรใส่แว่นดำกันฝุ่นกันลมอยู่เสมอ

เรียบเรียงโดย นพ.ณัฐวุฒิ วะน้ำค้าง จักษุแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านศัลยกรรมตกแต่งและเสริมสร้างและระบบท่อน้ำตา ศูนย์จักษุ โรงพยาบาลบำรุงราษฎร์