ฝีคัณฑสูตร มีลักษณะเป็นแผลชอนทะลุระหว่างรูทวารหนักกับผิวหนังรอบๆ รูทวารหนัก เป็นผลมาจากการอักเสบของต่อมเมือกในช่องทวาร มักจะเป็นหลังจากเกิดฝีที่บริเวณรอบทวารหนัก

สาเหตุของการเกิดฝีคัณฑสูตร
เป็นผลมาจากต่อมเมือกในช่องทวารมีการอักเสบเรื้อรังซึ่งทำให้เกิดช่องทางติดต่อที่ผิดปกติระหว่างช่องทวารหนักกับผิวหนังรอบทวารหนักที่ไม่หายสนิท ซึ่งทำให้มีหนอง เลือด หรือมูกไหลออกมาเรื่อยๆ หรือเป็นระยะๆ
 
การผ่าตัดฝีคัณฑสูตร

• Fistulotomy ทำโดยการใส่ตัวนำทาง (Probe) เข้าไปที่รูเปิดที่ผิวหนังจนกระทั่งไปโผล่ออกที่รูเปิดภายในทวารหนัก แล้วใช้มีดหรือจี้ไฟฟ้ากรีดเปิดเส้นทางทะลุทั้งเส้นทางให้ทะลุออกสู่ภายนอกกลายเป็นแผลเปิด และต้องใช้เวลาดูแลรักษาแผลประมาณ 4-5 สัปดาห์ เนื้อเยื่อจึงจะขึ้นมาจนเต็มแผล
• Fistulectomy คล้ายกับเทคนิค Fistulotomy โดยตัดส่วนของเส้นทางทะลุออกไปด้วย แล้วตามด้วยการใช้เนื้อเยื่อบางส่วนจากลำไส้ตรง (rectum) มาทำการปิดและเย็บซ่อมกล้ามเนื้อหูรูด
• การผ่าตัดผูกท่อฝีคัณฑสูตร (ligation of the intersphincteric fistula tract: LIFT) เป็นเทคนิคที่ใช้ในการปิดทางเชื่อมต่อระหว่างรูของทวารหนักกับผิวหนัง โดยไม่ทำให้กล้ามเนื้อหูรูดทวารหนักบาดเจ็บ

โดยทั่วไปการผ่าตัดฝีคัณฑสูตรเป็นการผ่าตัดที่ค่อนข้างปลอดภัย อาจมีความเสี่ยงบ้างเล็กน้อยเช่นเดียวกับการผ่าตัดอื่นๆ ภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้นได้แก่

• มีอาการปวด แดง หรืออักเสบมากขึ้น
• เลือดออกมาก
• มีอาการท้องผูกมากกว่า 3 วันแม้จะใช้ยาถ่าย
• ถ่ายปัสสาวะลำบาก
• มีไข้สูงเกิน 38 องศาเซลเซียสหรือหนาวสั่น
• คลื่นไส้หรืออาเจียน
• อาจตัดถูกกล้ามเนื้อหูรูดมากไป ทำให้เกิดปัญหากลั้นอุจจาระไม่ได้

ไม่มี เนื่องจากเป็นการยากที่ฝีคัณฑสูตรจะหายได้โดยไม่ต้องผ่าตัด