การปลูกถ่ายไขกระดูกชนิดที่เหมือนกันเพียงครึ่งเดียว (Haploidentical Stem cell Transplantation) อีกหนึ่งทางเลือกที่เพิ่มโอกาสในการรักษาให้กับผู้ป่วยโรคในระบบเลือด เช่นมะเร็งเม็ดเลือดขาว มะเร็งต่อมน้ำเหลือง ที่ศูนย์มะเร็งฮอไรซันโรงพยาบาลบำรุงราษฎร์  “การปลูกถ่ายไขกระดูก เป็นหนึ่งในการรักษาโรคมะเร็งทางระบบเลือด ที่เป็นเหมือนความหวังผู้ป่วยที่จะหายขาดจากโรคได้ แต่โอกาสที่จะหาไขกระดูกที่เหมือนกันกับผู้ป่วยได้ 100% นั้นมีน้อยมาก การได้ไขกระดูกที่เหมือนผู้ป่วยเพียงแค่ครึ่งเดียว ก็รักษาได้แล้วในตอนนี้ และโอกาสหายค่อนข้างสูง” คำแนะนำในการรักษาจากแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านมะเร็งและโลหิตวิทยา รศ.พ.อ.นพ.วิเชียร มงคลศรีตระกูล
 
“มะเร็งที่เกี่ยวข้องกับระบบเลือดนั้น อย่างเช่นมะเร็งต่อมน้ำเหลือง มะเร็งเม็ดเลือดขาวแบบเฉียบพลัน ซึ่งพบมากเป็นอันดับต้นๆ รวมทั้งโรคไขกระดูกฝ่อ โรคโลหิตจางธาลัสซีเมีย โรคภูมิต้านทานผิดปกติบางชนิด นอกจากการรักษาด้วยการใช้เคมีบำบัดหรือการใช้ยาแล้วนั้น  การปลูกถ่ายไขกระดูกก็เป็นอีกหนึ่งความหวัง ที่จะช่วยรักษาผู้ป่วยให้หายขาดได้” นพ.วิเชียร ได้พูดถึงการรักษาเบื้องต้นและอุปสรรคที่มักพบเจอ “นอกจากความยากในเรื่องการบอกให้ผู้ป่วยได้ทราบความจริง ของการป่วยเป็นมะเร็งแล้ว ความเชื่อส่วนบุคคลทั้งเรื่องความคิด เรื่องความเชื่อทางศาสนาก็มีผลต่อการรักษาทั้งนั้น อย่างเช่นผู้ป่วยบางคนนับถือลัทธิยะโฮวา ที่ห้ามถ่ายเทให้เลือดกัน ฉะนั้น เราจะรักษาอย่างไรก็ได้โดยต้องไม่ให้เลือดเขา เราต้องทำการรักษาให้ดีที่สุด และต้องสนองตอบความต้องการของผู้ป่วยให้ได้มากที่สุดด้วย เพราะคนไข้เขามีความต้องการของเขา เราไม่ใช่จ้องแต่จะรักษาตัวโรคแต่เราต้องดูความต้องการของคนไข้ด้วย แพทย์จึงต้องทำให้การรักษาและความต้องการนั้นสมดุลและเหมาะสมที่สุด”
 
ปัจจุบันการปลูกถ่ายไขกระดูก เราสามารถใช้สเต็มเซลล์ได้จากหลายแหล่ง ทั้งจากไขกระดูกเอง จากเลือด และจากรก
 

เหมือนกันเพียงครึ่ง ช่วยเพิ่มโอกาสหายได้เต็มร้อย

“ความยากในการรักษาแบบปลูกถ่ายไขกระดูกคือเรื่องการหาสเต็มเซลล์ ที่มีความเข้ากันได้ของเนื้อเยื่อเหมือนกับผู้ป่วย (human leukocyte antigen) แบบ 100% ซึ่งหาได้ค่อนข้างยาก เพราะขนาดพี่น้องในครอบครัวเดียวกัน โอกาสเหมือนกันยังมีแค่ 1 ใน 4 เท่านั้นเอง หรือจะรอผู้บริจาคซึ่งไม่ใช่ญาติพี่น้อง กว่าจะตรงกันได้ 100% นั้นก็ใช้เวลานาน หรืออาจไม่มีเลยก็ได้ ข้อจำกัดนี้ตีกรอบการรักษามาก​แต่ปัจจุบันนี้หากมีเซลล์ที่เหมือนกันเพียงครึ่งเดียวก็สามารถรักษาได้แล้ว โอกาสหายขาดก็มีสูงขึ้น ซึ่งที่ ศูนย์มะเร็งฮอไรซัน ของเรามีประสบการณ์เรื่องนี้มาก เรียกได้ว่าเยอะกว่าที่อื่นๆมาก” นพ.วิเชียร อธิบายเรื่องการปลูกถ่ายไขกระดูกชนิดที่เหมือนกันเพียงครึ่งเดียว
 

ทีมงานในการรักษามืออาชีพ สร้างความเชื่อมั่นให้กับผู้ป่วย

“เราคำนึงถึงผู้ป่วยเสมอ และต้องออกแบบการรักษาให้เหมาะกับผู้ป่วย เช่นเรื่องระยะเวลาในการตรวจ รักษา ซึ่งมักจะมีเงื่อนเวลาที่จำกัดในแต่ละคน เราต้องคำนวณให้เหมาะสม ให้ผู้ป่วยได้ใช้ชีวิตกับครอบครัวได้ แต่ต้องกระชับและรักษาได้อย่างต่อเนื่อง” ในส่วนของทีมงานในการรักษานับว่าเป็นส่วนที่สำคัญ ในทุกๆขั้นตอนการรักษา ทั้งในส่วนพยาบาล นักโภชนาการ เภสัชกร และบุคลากรทางการแพทย์ “ทีมแพทย์ของเรา ทำงานประสานกันได้อย่างต่อเนื่อง เริ่มตั้งแต่การตรวจวินิจฉัยที่ห้องปฏิบัติการ การเอ็กซเรย์หรือ Imaging แบบครบทุกรูปแบบตั้งแต่ CT,MRI, PET SCAN เราทำได้หมด หรือแม้แต่เรื่องอาหารผู้ป่วย ที่ทางทีมโภชนาการ ต้องพิถีพิถันด้วย มีผู้ป่วยปลูกถ่ายไขกระดูกที่ต้องทานอาหารที่ปลอดเชื้อ แม้แต่ขนมปังยังต้องจัดเตรียมแบบพิเศษที่ไม่ใส่ยีสต์เพื่อให้ขนมปังฟูลงไป เพราะจะส่งผลต่อผู้ป่วยที่มีภูมิต้านทานต่ำเป็นต้น”
 

รู้แจ้ง  ถูกต้องแม่นยำ รวดเร็วและให้ทางเลือกที่เหมาะสมที่สุดกับคนไข้

“เราพยายามที่จะรักษาผู้ป่วยอย่างดีที่สุดและเหมาะสมที่สุด ให้เหมือนกับว่าคนไข้คือญาติพี่น้องของเรา” สิ่งยึดมั่นที่ทาง นพ.วิเชียรยึดถือและปฏิบัติมาโดยตลอด “มีเคสชายชาวอาราบิคคนหนึ่ง มีปัญหาไขกระดูกไม่ทำงาน ไขกระดูกฝ่อ (aplastic anemia) และมีปัญหาเม็ดเลือดต่ำ ท้ายที่สุดผู้ป่วยคนนี้ต้องปลูกถ่ายไขกระดูก ซึ่งเขามีพี่น้องอยู่10กว่าคน เมื่อตรวจแล้วไม่พบว่ามีใครที่มีไขกระดูกเหมือนกัน 100% เราจึงต้องเอาคนที่มีลักษณะทางพันธุกรรมเพียงครึ่งเดียวมาปลูกถ่ายไขกระดูก เราใช้ทีมทั้งหมดดูแลผู้ป่วย แม้จะผ่านช่วงวิกฤตเม็ดเลือดขาวต่ำ ทานอาหารไม่ได้ ท้องเสียเรื้อรัง ท้ายที่สุดแล้วเราก็ปลูกถ่ายไขกระดูกเสร็จ คนไข้ก็กลับบ้าน หลังจากผ่านไป 3-4ปี เขาก็กลับมาบอกเราว่าเขาจะแต่งงานมีครอบครัว โดยที่ตอนนี้เขา ใช้ชีวิตได้ปกติ โรคก็หายขาดด้วย”
 
“สิ่งที่อยากฝากถึงผู้ป่วยมะเร็ง อยากให้ไม่สิ้นหวัง เพราะในปัจจุบันนี้การรักษาโรคมะเร็งก้าวหน้าไปมาก โดยเฉพาะอย่างยิ่งมะเร็งระบบเลือด เรามียา มีกรรมวิธีในการรักษามากมาย เพราะฉะนั้นอย่าท้อแท้ มีโอกาสที่จะหายขาดได้ ถ้าได้รับการรักษาที่ถูกต้องและดีเพียงพอ” นพ.วิเชียร กล่าวทิ้งท้ายด้วยรอยยิ้ม