ผศ.พญ. กีรติกานต์ บุญญาวรรณ แพทย์เฉพาะทางด้านรังสีรักษาและมะเร็งวิทยา มาพูดให้ความรู้เรื่องการรักษามะเร็งปอดด้วยรังสีรักษาเฉพาะจุด แบบที่เรียกว่า SBRT

วิธีรักษามะเร็งปอดหลักๆ มีอะไรบ้าง?

1. การผ่าตัด (Surgery) 
2. การฉายรังสี (Radiotherapy)
3. การให้ยาเคมีบำบัด (Chemotherapy) 

การผ่าตัดกับการฉายรังสีจะเป็นการรักษาเฉพาะจุด ส่วนการให้ยาจะเป็นการรักษาทั่วร่างกาย ในกรณีที่คนไข้ไม่สามารถผ่าตัดได้ ก็จะใช้การรักษาเฉพาะจุดแบบการฉายรังสีมาช่วย การฉายรังสีในผู้ป่วยมะเร็งปอดทำได้ในทุกระยะของคนไข้ ถ้าเป็นระยะเริ่มต้นซึ่งปกติจะต้องทำการผ่าตัดออก แต่ถ้าคนไข้มีภาวะที่ไม่สามารถเข้าห้องผ่าตัดได้ (Medical Inoperable) กลุ่มนี้สามารถใช้การรักษาแบบฉายรังสีเฉพาะจุด หรือเรียกย่อว่า Stereotactic Body Radiotherapy (SBRT) แทนได้ ซึ่งผลควบคุมโรคดีมากกว่า 90% เทียบเท่ากับการผ่าตัด

 

การฉายรังสีเหมาะสำหรับผู้ป่วยระยะใด

• การรักษาในระยะโรคที่มีการลุกลามเฉพาะที่ เช่น มีกระจายที่ต่อมน้ำเหลืองในช่องอกหลายต่อมหรือ 2 ฝั่ง จะใช้การฉายรังสีควบคู่กับยาเคมีบำบัด เพื่อหวังผลให้โรคหายขาด
• ในคนไข้ที่มีการกระจายระยะไกล การฉายรังสีก็ยังช่วยบรรเทาอาการ ประคับประคองคุณภาพชีวิต เช่น ลดอาการก้อนกดหลอดลม เส้นเลือดใหญ่ หรือกรณีที่มะเร็งกระจายไปกระดูก สมอง ก็สามารถคุมโรคด้วยการฉายรังสีได้ 

SBRT เป็นเทคนิคฉายรังสีใหม่ แม่นยำพิเศษ ซึ่งปัจจุบันนิยมใช้กันมากขึ้น เพราะนอกจากรักษาผู้ป่วยมะเร็งระยะเริ่มต้นที่ผ่าตัดไม่ได้ ยังสามารถใช้ในคนไข้ที่โรคกระจายไปบางจุด และได้รับยาเคมีบำบัดหรือยามุ่งเป้า จนโรคตอบสนองเหลือก้อนดื้อไม่กี่จุด (oligometastatic) ก็สามารถฉายรังสี SBRT เฉพาะจุด ควบคุมโรคให้ดีขึ้นได้
 

จุดเด่นของ SBRT

• ใช้รังสีปริมาณสูง
• ทำการรักษาเพียง 3-5 ครั้ง ครั้งละประมาณครึ่งชั่วโมง ไม่ต้องนอนโรงพยาบาล
• ไม่เจ็บ ไม่ปวด ไม่แสบ ไม่ร้อน
• ใช้เวลารักษาประมาณ 1 สัปดาห์

อีกเทคนิคสำคัญคือการควบคุมการเคลื่อนที่ของก้อนเนื้อในปอดระหว่างการหายใจ โดยการให้ผู้ป่วยกลั้นหายใจขณะฉายรังสี ทำให้ลำแสงโดนเฉพาะก้อน เนื้อเยื่อปอดรอบๆ ได้รับผลกระทบน้อยลง


โดย ผศ.พญ. กีรติกานต์ บุญญาวรรณ แพทย์เฉพาะทางด้านรังสีรักษาและมะเร็งวิทยา