โรคไขมันเกาะตับ หรือ โรคไขมันคั่งตับในเด็ก คือ ภาวะที่มีการสะสมของไขมันมากผิดปกติหรือมีการทำงานของตับผิดปกติโดยไม่ทราบสาเหตุชัดเจน ซึ่งส่วนใหญ่อยู่ในรูปของไตรกลีเซอไรด์อยู่ในเซลล์ตับ เด็กที่มีความเสี่ยงเป็นโรคไขมันเกาะตับ เช่น เด็กอ้วน เด็กที่เป็นโรคเบาหวาน มีไขมันในเลือดสูง เป็นไวรัสตับอักเสบซี เป็นต้น
อาการ
โดยทั่วไปโรคไขมันเกาะตับมักไม่มีอาการทางร่างกาย หรืออาจมีอาการที่ไม่จำเพาะเจาะจง เช่น ไม่สบายตัว ปวดหรือแน่นท้องด้านขวาบน
สาเหตุของการเกิดโรคไขมันเกาะตับในเด็ก
สาเหตุของการเกิดโรคนี้มีหลายทฤษฎี แต่ที่ได้รับการยอมรับมากที่สุดคือ เชื่อว่าเกิดจากการมีภาวะดื้อต่ออินซูลินทำให้ตับจับกรดไขมันอิสระเพิ่มขึ้นและลดการขนส่งกรดไขมันอิสระและไตรกลีเซอไรด์ออกจากตับ ทำให้ในที่สุดมีไขมันสะสมที่ตับผิดปกติ นำไปสู่ภาวะตับอักเสบ เซลล์ตับตายและเกิดพังผืดที่ตับ ซึ่งสุดท้ายสามารถพัฒนาไปเป็น
ภาวะตับแข็งได้
ปัจจัยที่มีผลทำให้เกิดโรค
- พันธุกรรม มียีนที่เกี่ยวข้องกับความไวของอินซูลิน, กระบวนการเผาผลาญและเปลี่ยนรูปแบบของไขมัน, การอักเสบและเกิดพังผืดในตับ
- โภชนาการ การบริโภคที่มากเกินไป ทำให้มีไขมันสะสม เกิดไขมันเกาะตับและตับอักเสบ
- การขาดการออกกำลังกาย
- การขาดสมดุลของจุลิทรีย์ในลำไส้
การวินิจฉัยโรคไขมันเกาะตับในเด็ก
- การตรวจเลือด เพื่อหาค่าเอนไซม์ตับสูงกว่าปกติหรือไม่
- การตรวจอัลตราซาวน์ตับ เพื่อดูว่ามีลักษณะเข้าได้กับโรคไขมันเกาะตับหรือไม่
- การตรวจตับด้วยเครื่อง Fibroscan เพื่อวัดความยืดหยุ่น พังผืดและปริมาณไขมันในตับ
- หรือ การตรวจด้วยเครื่องเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ CT scan ช่องท้อง
- หรือ การเจาะตรวจชิ้นเนื้อตับ
ข้อดีของการตรวจ
- ตรวจง่าย ได้ผลเร็ว
- ไม่ได้รับความเจ็บปวดใดๆ
- สามารถช่วยวินิจฉัยภาวะตับแข็งในระยะเริ่มแรก
- ติดตามผล และประเมินระดับความรุนแรงของตับแข็ง และช่วยในการวางแผนรักษาต่อไป
การรักษาและการป้องกัน
โรคไขมันเกาะตับในเด็กยังไม่มีการรักษาที่ชัดเจน เนื่องจากโรคนี้มักพบในเด็กอ้วน การรักษาจึงเป็นการปรับเปลี่ยนรูปแบบการดำเนินชีวิต เช่น
- ปรับเรื่องการบริโภคอาหาร และการออกกำลังกายที่เหมาะสม
- การลดน้ำหนักทำให้ค่าเอนไซม์ตับและไขมันในตับลดลง
- ในบางรายอาจจำเป็นต้องใช้ยาหรืออาหารเสริมตามการพิจารณาของแพทย์เพื่อป้องกันไม่ให้การอักเสบของตับรุนแรงและเกิดพังผืดที่ตับ
เรียบเรียงโดย
ศูนย์กุมารเวช โรงพยาบาลบำรุงราษฎร์
รายละเอียดเพิ่มเติม กรุณาติดต่อ:
แก้ไขล่าสุด: 24 พฤษภาคม 2565