โรคไข้หวัดใหญ่เป็นโรคติดเชื้อทางเดินหายใจที่รุนแรง ไม่เฉพาะแต่ในเด็กหรือคนสูงอายุที่มีโรคประจำตัวเท่านั้น แต่ยังสามารถเกิดได้ในคนที่แข็งแรงและเกิดได้ในทุกเพศทุกวัย ไข้หวัดใหญ่เป็นโรคติดเชื้อที่คร่าชีวิตมนุษย์มากที่สุด ตั้งแต่ในอดีตประชากรเสียชีวิตจากไข้หวัดใหญ่มากกว่าโรคติดเชื้อทุกอย่าง ไม่ว่าจะเป็น โควิด-19 โรคอหิวาตกโรค โรคเอดส์ วัณโรค  อาการแสดงสามารถเป็นได้ตั้งแต่เบาๆ เช่น เป็นเหมือนไข้หวัดธรรมดาจนกระทั่งขั้นรุนแรง ปอดบวม จนถึงขั้นเสียชีวิตได้  อาการส่วนใหญ่เป็นอาการทางเดินหายใจ เช่น มีน้ำมูก ไอ เจ็บคอ ที่สำคัญคือ ไข้สูงและภาวะขาดน้ำ คนที่สงสัยว่าจะเป็นทุกคนจึงควรไปพบแพทย์เพื่อทำการตรวจวินิจฉัยให้ถูกต้อง จะได้ทำการรักษาตั้งแต่เนิ่นๆ

ส่วนวิธีการป้องกันโรคไข้หวัดใหญ่ โดยทั่วไปคือ ใส่หน้ากาก ล้างมือบ่อยๆ แล้วก็พยายามหลีกเลี่ยงไปในที่คนเยอะ ๆ ซึ่งการฉีดวัคซีนป้องกันโรคไข้หวัดใหญ่สามารถฉีดได้ทุกคน ตั้งแต่เด็กอายุ 6 เดือนขึ้นไปจนถึงผู้สูงอายุ คนที่จะได้ประโยชน์มากๆ คือ เด็กเล็ก ตั้งแต่ 2-3 ขวบลงมา เพราะเวลาเป็นไข้หวัดใหญ่จะเป็นหนักกว่า หรือผู้สูงอายุ 60-70 ปี ขึ้นไป หรือคนที่มีโรคประจำตัว ไม่ว่าจะเป็นโรคมะเร็ง โรคปอดเรื้อรัง โรคหัวใจ หรือโรคภูมิคุ้มกันบกพร่อง คนอีกกลุ่มหนึ่งคือ ผู้หญิงตั้งครรภ์ ซึ่งควรฉีดวัคซีนป้องกันไข้หวัดใหญ่ด้วยเช่นกัน

และเนื่องจากวัคซีนมี 2 สายพันธุ์ คือ Southern Hemisphere และ Northern Hemisphere ในประเทศไทยแนะนำให้ฉีดวัคซีนไข้หวัดใหญ่ปีละ 1 ครั้ง ถ้าเป็นไปได้ ควรฉีดเป็น Southern Strain จะป้องกันได้ดีกว่าหรือได้ประโยชน์มากกว่า วัคซีนไข้หวัดใหญ่ในปัจจุบันที่มีประกอบด้วย 4 สายพันธุ์ ได้แก่ เชื้อไข้หวัดใหญ่ A 2 สายพันธุ์ ไข้หวัดใหญ่ B 2 สายพันธุ์ คำแนะนำล่าสุดของ WHO ประกาศออกมา คือ สายพันธุ์ A Vitoria, A Thailand  และ B Austria, B Phuket แนะนำว่า ณ ตอนนี้ ทุกคนควรจะฉีดวัคซีน มีข้อห้ามข้อเดียวคือคนที่เคยแพ้วัคซีนไข้หวัดใหญ่มาก่อน บางคนกังวลว่า วัคซีนมีการผลิตเลี้ยงในเซลล์ของไข่ไก่ คนที่แพ้ไข่ไก่ฉีดได้หรือไม่ ซึ่งจริงๆ สามารถฉีดได้ แต่มีข้อพึงระวังนิดเดียว คือคนที่แพ้ไข่แบบขั้นรุนแรงที่สุด แบบ anaphylaxis shock ก็อาจจะต้องเลี่ยงไปก่อน ส่วนการแพ้ไข่ไก่แบบอื่น สามารถฉีดได้ ส่วนคำถามว่าฉีดแล้วภูมิจะขึ้นได้เมื่อไหร่ ส่วนใหญ่ประมาณ 2-3 อาทิตย์ หลังจากฉีดวัคซีนไป ซึ่งแนะนำให้ฉีดปีละ1 ครั้ง ตั้งแต่ ตอนปลายเดือนมีนาคม และฉีดไปได้เรื่อยๆ เพราะจะกันการระบาดช่วงเดือนกรกฎาคม สิงหาคม กันยายน ได้

ส่วนเด็กที่อายุตั้งแต่ 6 เดือน ขึ้นไปหรือคนที่ไม่เคยฉีดวัคซีนไข้หวัดใหญ่มาก่อน ก็จะต้องฉีด 2 เข็ม ห่างกันประมาณ 1 เดือน หลังจากนั้นฉีดแค่ปีละ 1 ครั้ง
 
เรียบเรียงโดย
นพ. กัลย์ กาลวันตวานิช
กุมารเวชศาสตร์ - กุมารเวชศาสตร์โรคภูมิแพ้และภูมิคุ้มกัน โรคระบบการหายใจ