คำเตือนหรือฉลากช่วยบนฉลากยา เป็นสิ่งสำคัญที่ไม่ควรมองข้าม ท่านควรอ่านฉลากยาทั้งหมดอย่างละเอียดอีกครั้งก่อนรับประทานยา รายละเอียดต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับยาชนิดนั้นๆ จะถูกระบุไว้บนฉลาก เช่น ผลข้างเคียงที่สำคัญ อาหารหรือเครื่องดื่มที่ควรหลีกเลี่ยง เป็นต้น

บทความนี้จะช่วยตอบคำถามที่คนส่วนใหญ่มักสงสัยว่า “ทำไมเราถึงไม่ควรรับประทานยาพร้อมนม?”

 

รับประทานยาพร้อมนม แล้วจะเกิดอะไรขึ้น?

                นม หรือผลิตภัณฑ์จากนม เช่น ชีส โยเกิร์ต หรือไอศกรีม มีส่วนประกอบของแคลเซียมสูง หากรับประทานร่วมกับยาบางชนิดจะเกิดปฏิกิริยาระหว่างยาและนม หรือเรียกง่ายๆ ว่า ยาตีกันกับนม เนื่องจากแคลเซียมในนมจะไปทำปฏิกิริยากับโครงสร้างของยา ทำให้ได้สารประกอบที่ไม่มีฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาและไม่ถูกดูดซึมหรือลดการดูดซึมยา หรืออาจทำให้ยาหมดฤทธิ์ ส่งผลต่อประสิทธิภาพของยาในการรักษาโรคได้ลดลง

                นอกจากนมและผลิตภัณฑ์จากนมแล้ว ยังหมายรวมถึงยาลดกรดที่มีส่วนประกอบของแมกนีเซียม อะลูมิเนียม หรือแร่ธาตุเสริม เช่น ธาตุเหล็ก แมกนีเซียม อีกด้วย ที่ไม่แนะนำให้รับประทานพร้อมกับยาบางชนิด เนื่องจากส่งผลลดการดูดซึมยาเช่นเดียวกัน
 

ยา		ตัวอย่างยาในกลุ่มนี้	คำแนะนำ
ยาฆ่าเชื้อแบคทีเรีย	ยาฆ่าเชื้อแบคทีเรียกลุ่มควิโนโลน (Quinolones)	Norfloxacin, Ciprofloxacin, Levofloxacin, Moxifloxacin, Ofloxacin, Sitafloxacin, Prulifloxacin	ควรรับประทานยากลุ่มนี้ห่างจากนมและผลิตภัณฑ์จากนม ยาลดกรดที่มีส่วนประกอบของแมกนีเซียม อะลูมิเนียม รวมถึงแคลเซียมและแร่ธาตุเสริม อย่างน้อย 2 ชั่วโมง  ** Moxifloxacin ต้องรับประทานห่างจากผลิตภัณฑ์ข้างต้น อย่างน้อย 4 ชั่วโมง หรือหลังจากรับประทานสิ่งดังกล่าว 8 ชั่วโมง
	ยาฆ่าเชื้อแบคทีเรียกลุ่มเตตราไซคลีน (Tetracyclines)	Tetracycline, Lymecycline, Doxycycline	ควรรับประทานยากลุ่มนี้ห่างจากนมและผลิตภัณฑ์จากนม ยาลดกรดที่มีส่วนประกอบของแมกนีเซียม อะลูมิเนียม รวมถึงแคลเซียมและแร่ธาตุเสริม อย่างน้อย 2 ชั่วโมง
	ยาฆ่าเชื้อแบคทีเรียกลุ่มเซฟาโลสปอริน (Cephalosprin)	Cefdinir	หากรับประทานพร้อมเหล็กหรือนม อาจทำให้อุจจาระมีสีส้มแดง ซึ่งเป็นสีของสารประกอบเชิงซ้อนของยากับแคลเซียม  แนะนำรับประทานยาห่างจากนม และธาตุเหล็กอย่างน้อย 2 ชั่วโมง (แต่สามารถทานพร้อมได้ เนื่องจากส่งผลต่อสีของอุจจาระเท่านั้น)
ยารักษารักษาโรคกระดูกพรุน	ยากลุ่มบิสฟอสโฟเนต (Bisphosphonates)	Alendronate, Ibandronate, Risedronate	ควรรับประทานยากลุ่มนี้เป็นสิ่งแรกของวัน โดยรับประทานยาก่อนดื่มนม หรือทานยาและอาหารอื่นๆ อย่างน้อย 1 ชั่วโมง  โดยทั่วไปแล้วให้รับประทานยากลุ่มนี้พร้อมน้ำเปล่า 1 แก้ว ก่อนอาหาร เครื่องดื่ม หรือยามื้อแรกของวันอย่างน้อย 30 นาที และห้ามล้มตัวนอนหลังจากรับประทานยา 30 นาที
ยารักษาภาวะไทรอยด์ฮอร์โมน	ยาที่ใช้รักษาภาวะไทรอยด์ฮอร์โมนผิดปกติ	Levothyroxine, Thyroxine,  Thyroid extract	ควรรับประทานยาห่างจากนม แคลเซียม ธาตุเหล็กหรือยาลดกรดที่มีส่วนผสมของแมกนีเซียมหรืออะลูมิเนียมอย่างน้อย 4 ชั่วโมง
แร่ธาตุเสริม	ธาตุเหล็ก แมกนีเซียม แคลเซียม	Ferrous Fumarate, Ferrous Sulfate, Magnesium, Calcium เป็นต้น	ผลิตภัณฑ์นมโดยส่วนใหญ่จะเป็นประกอบด้วยแคลเซียมที่เรียกว่า Calcium carbonate ซึ่งเกลือ carbonate  สามารถเกิดสารประกอบเชิงซ้อนกับเหล็ก แมกนีเซียม ทำให้ละลายน้ำได้น้อยลงและส่งผลลดการดูดซึม ควรรับประทานแร่ธาตุเสริม ห่างจากนมและผลิตภัณฑ์จากนม หรือยาลดกรดที่มีส่วนประกอบของแมกนีเซียม อะลูมิเนียม อย่างน้อย 2 ชั่วโมง

 

ควรรับประทานยาห่างจากนม นานเท่าไหร่?

หากท่านต้องการดื่มนมหรือรับประทานอาหารที่มีนมเป็นส่วนประกอบในช่วงที่ต้องรับประทานยาที่มีคำแนะนำให้หลีกเลี่ยงการดื่มนม ก็สามารถทำได้ โดยแนะนำให้ดื่มนมก่อนหรือหลังรับประทานยานั้นๆ อย่างน้อย 2  ชั่วโมง หรือตามคำแนะนำพิเศษในยาบางชนิดก็อาจรับประทานห่างมากกว่า 2 ชั่วโมงได้ดังที่กล่าวไปข้างต้น

ดังนั้น หากท่านรับประทานนม แร่ธาตุเสริม หรือแคลเซียมเสริมเป็นประจำ อาจสอบถามจากเภสัชกรทุกครั้งว่ามีปัญหากับยาที่ได้รับมาหรือไม่ เพื่อให้เกิดประสิทธิภาพจากการใช้ยาที่สูงสุด


หากท่านต้องการสอบถามข้อมูลเพิ่มเติม สามารถติดต่อได้ที่ศูนย์ข้อมูลยาโรงพยาบาลบำรุงราษฎร์ตลอด 24 ชม.


Contact information: Drug Information Service ศูนย์ข้อมูลยาโรงพยาบาลบำรุงราษฎร์
Tel: +66(0) 2 011 3399 Email: [email protected]