โรคติดเชื้อฮิบ เป็นโรคติดเชื้อจากแบคทีเรียชนิดหนึ่งที่มีชื่อเต็มว่า ฮีโมฟิลุส อินฟลูเอนเซ่ ชนิดบี (Haemophilus influenzae type b: Hib) ที่มักก่อโรคในเด็กเล็ก โดยเฉพาะที่อายุต่ำกว่า 5 ปี และผู้ใหญ่บางกลุ่มที่มีความเสี่ยง เช่น ผู้ป่วยที่มีภูมิคุ้มกันบกพร่อง โดยแบคทีเรียชนิดนี้สามารถเข้าสู่ร่างกายผ่านทางการสูดดมละอองที่มาจากการไอและจาม หรือสัมผัสกับสารคัดหลั่งของผู้ที่ติดเชื้อหรือเป็นพาหะนำโรค

 

ทำไมจึงควรได้รับวัคซีนป้องกันโรคติดเชื้อฮิบ

โดยทั่วไปเชื้อนี้มักไม่ก่อให้เกิดอันตรายใดๆ หากเชื้ออยู่แค่บริเวณจมูกหรือคอ แต่หากเชื้อเคลื่อนที่ไปยังส่วนต่างๆ ของร่างกายจะสามารถก่อให้เกิดโรคที่มีอาการรุนแรงได้ เช่น เยื่อหุ้มสมองอักเสบ ติดเชื้อในกระแสเลือด ปอดอักเสบ ข้ออักเสบ และเยื่อหุ้มหัวใจอักเสบ การฉีดวัคซีนป้องกันจะช่วยลดความเสี่ยงในการติดเชื้อแบคทีเรียชนิดนี้ได้

 

ใครควรได้รับวัคซีนป้องกันโรคติดเชื้อฮิบและเมื่อไร

 

Hib vaccine	เข็มแรก	เข็มที่ 2	เข็มที่ 3	เข็มกระตุ้น (Booster dose)
อายุ	2 เดือน	4 เดือน	6 เดือน (ขึ้นอยู่กับยี่ห้อของวัคซีน)	12-15 เดือน

โดยทั่วไปแล้วผู้ใหญ่และเด็กที่อายุตั้งแต่ 5 ปีขึ้นไปไม่จำเป็นต้องได้รับวัคซีน ยกเว้นในคนบางกลุ่มที่มีความเสี่ยงมากกว่าปกติ ผู้ป่วยกลุ่มนี้ควรได้รับวัคซีนฮิบด้วยเช่นกัน ได้แก่ ผู้ป่วยที่มีภูมิคุ้มกันบกพร่อง เช่น
 

• ผู้ป่วยโรค Sickle cell disease
• ผู้ป่วยที่จะผ่าตัดนำม้ามออก
• ผู้ป่วยโรคมะเร็งที่ได้รับการรักษาด้วยเคมีบำบัด การฉายรังสี หรือการปลูกถ่ายเซลล์ต้นกำเนิดจากไขกระดูก
• ผู้ติดเชื้อเอชไอวีอายุ 5-18 ปี

หากมีข้อสงสัยควรปรึกษาแพทย์ก่อนรับวัคซีน

 

ควรทำอย่างไรหากไม่สามารถมาฉีดวัคซีนตามกำหนดนัด

หากผู้ป่วยไม่สามารถมารับการฉีดวัคซีนได้ตามเวลานัด โดยมาช้ากว่ากำหนด ผู้ป่วยสามารถฉีดวัคซีนเข็มต่อไปได้เลยโดยไม่มีความจำเป็นต้องให้วัคซีนเพิ่มหรือเริ่มฉีดเข็มแรกใหม่

 

ใครไม่ควรได้รับวัคซีนหรือควรชะลอไว้ก่อน

• เด็กอายุต่ำกว่า 6 สัปดาห์
• ผู้ที่เคยมีประวัติแพ้อย่างรุนแรงหลังจากได้รับวัคซีนป้องกันโรคติดเชื้อฮิบเข็มก่อนหน้านี้
• ผู้ที่มีอาการป่วยระดับปานกลางหรือป่วยหนัก ควรรอให้อาการป่วยหายดีก่อนจึงค่อยรับการฉีดวัคซีน แต่หากอาการเป็นแค่เล็กน้อย ไม่มีไข้ สามารถรับวัคซีนได้

 

อาการไม่พึงประสงค์ที่อาจเกิดได้หลังจากรับวัคซีนป้องกันโรคติดเชื้อฮิบ

 

อาการไม่พึงประสงค์ที่พบทั่วไปและไม่รุนแรง	ปวด แดง ร้อน บวม บริเวณที่ฉีด มีไข้ ง่วงซึม
อาการไม่พึงประสงค์ที่รุนแรง (พบได้น้อยมาก)	ไข้สูงมากกว่า 3 องศาเซลเซียส หรือมีพฤติกรรมเปลี่ยนแปลงอย่างเห็นได้ชัด อาการแพ้อย่างรุนแรง ได้แก่ หายใจลำบาก เสียงแหบ หรือหายใจมีเสียงดัง ผิวหนังบวมแดงหรือซีดขาว อ่อนเพลีย หัวใจเต้นเร็ว ซึ่งอาจพบได้ใน 2-3 ชั่วโมงหลังจากรับวัคซีน

**หากเกิดอาการแพ้รุนแรง ควรรีบไปพบแพทย์ทันที และแจ้งอาการให้แพทย์ทราบว่ามีอาการอย่างไร เกิดขึ้นเมื่อใด พร้อมให้ข้อมูลของวัน/เวลาที่ได้รับวัคซีน**
 

การดูแลรักษาอาการไม่พึงประสงค์ที่พบทั่วไปและไม่รุนแรง

• หากมีไข้: รับประทานยาลดไข้ในขนาดที่เหมาะสม
• หากปวด บวม บริเวณที่ฉีดยา: ประคบด้วยผ้าเย็น

 

อันตรกิริยาระหว่างยา (ผลต่อยาอื่น)

วัคซีนป้องกันโรคติดเชื้อฮิบสามารถฉีดพร้อมวัคซีนตัวอื่นได้ และมีชนิดรวมกับวัคซีนอื่นบางชนิดในเข็มเดียวกัน
ยาบางตัวอาจมีผลต่อประสิทธิภาพของวัคซีนที่ได้รับได้ เช่น ยากดภูมิคุ้มกัน ผู้ที่รับประทานยาในกลุ่มนี้หรือกลุ่มอื่นๆ อยู่ ควรแจ้งแพทย์หรือเภสัชกรทราบก่อนที่จะรับการฉีดวัคซีนนี้
 


เอกสารอ้างอิง
Centers for Disease Control and Prevention. Haemophilus Influenzae Type b (Hib) Vaccine: What You Need to Know. Available from: https://www.cdc.gov/vaccines/hcp/vis/vis-statements/hib.html [Accessed 15 March 2022].