คุณเป็นคนหนึ่งหรือไม่ที่มีอาการหลงๆ ลืมๆ อยู่เป็นประจำ ในบางครั้งอาการหลงลืมที่เกิดขึ้นกับคนเราบ่อยๆ อาจดูเป็นเรื่องธรรมดา แต่ในบางครั้งอาการหลงลืมนั้นอาจไม่ใช่เพียงแค่อาการหลงลืมปกติที่เกิดขึ้นได้กับทุกๆ คน แต่เป็นอาการที่เป็นผลมาจากภาวะสมองเสื่อม ซึ่งสามารถส่งผลกระทบต่อตัวคนๆ นั้นและคนรอบข้าง รวมถึงการใช้ชีวิตประจำวันด้วย

 

สมองเสื่อม (dementia) เป็นภาวะที่สมองมีการทำงานแย่ลงจนส่งผลต่อชีวิตประจำวัน ประกอบด้วยกลุ่มอาการหลายๆ อย่างรวมกัน เช่น หลงลืมง่าย คิดเงินไม่ถูก หาของไม่เจอ หลงทางในที่คุ้นเคย มีพฤติกรรมแปลกๆ เป็นต้น โดยสาเหตุของภาวะสมองเสื่อมมีมากมาย ทั้งที่เป็นโรคของสมองและไม่ใช่โรคของสมอง เช่น เส้นเลือดสมองตีบ เนื้องอกในสมอง เลือดออกในสมอง ไทรอยด์ การขาดวิตามินบี 12 ยาบางชนิด (เช่น ยาแก้แพ้หรือ antihistamine) ภาวะซึมเศร้า และที่สำคัญ ได้แก่ อัลไซเมอร์ ซึ่งพบว่าเป็นโรคที่ทำให้เกิดภาวะสมองเสื่อมได้บ่อยที่สุด ทั้งนี้สาเหตุของภาวะสมองเสื่อมที่ไม่ใช่อัลไซเมอร์อาจรักษาให้หายขาดได้โดยแก้ไขที่สาเหตุนั้น แต่หากสาเหตุเกิดจากโรคอัลไซเมอร์ การรักษาอาจเน้นการประคับประคองอาการ โดยอาจทำให้ดีขึ้นได้ในระยะหนึ่ง แม้ไม่หายขาดแต่ก็ทำให้ผู้ป่วยและครอบครัวมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น

 

อัลไซเมอร์ เป็นโรคที่เกิดจากการเกาะกลุ่มของโปรตีนเบตาอะไมลอยด์ชนิดไม่ละลายน้ำที่มาจับที่เซลล์สมอง ทำให้ส่งผลต่อความจำ โดยส่วนใหญ่โรคอัลไซเมอร์จะมีโอกาสพบได้มากในผู้ที่สูงอายุ คือ อายุ 65 ปีพบประมาณ 8% อายุ 75 ปีพบ 15-20% และอายุ 85 ปีขึ้นไปพบประมาณ 30-50% ยกเว้นในกรณีที่เกิดจากพันธุกรรม อาจพบได้ตั้งแต่อายุไม่ถึง 60 ปี อย่างไรก็ดีโรคอัลไซเมอร์พบจากพันธุกรรมเพียง 5% เท่านั้น

 

อาการหลงลืมของโรคอัลไซเมอร์มีได้หลายรูปแบบ และผู้ป่วยอาจมีพฤติกรรมที่เปลี่ยนแปลงไป เช่น ซึมเศร้า คึกคัก ก้าวร้าว หรือแม้กระทั่งทำร้ายคนที่มาดูแล โดยอาการจะรุนแรงขึ้นตามระยะที่เป็น

จะเห็นได้ว่าอาการต่างๆ ที่เกิดจากภาวะสมองเสื่อมส่งผลต่อคุณภาพชีวิตและความปลอดภัยของผู้ป่วย ดังนั้นหากคุณหรือคนในครอบครัวมีอาการผิดปกติที่อาจเป็นสัญญาณของภาวะสมองเสื่อม ควรรีบปรึกษาแพทย์ เพื่อแพทย์จะได้หาสาเหตุที่ชัดเจนของภาวะสมองเสื่อม หากสาเหตุนั้นไม่ใช่โรคอัลไซเมอร์จะได้ทำการรักษาอย่างทันท่วงที ซึ่งโดยทั่วไปแพทย์จะทำการซักประวัติและตรวจร่างกายของผู้ป่วยว่าสอดคล้องกับอาการสมองเสื่อมหรือไม่ ร่วมกับทำการตรวจอื่นๆ เช่น การตรวจร่างกายทางระบบประสาท การตรวจสมรรถภาพสมอง การตรวจเลือด และการตรวจสมองโดยใช้คลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า (MRI)

 

แม้ว่าในปัจจุบันภาวะสมองเสื่อมบางชนิด เช่น อัลไซเมอร์ อาจยังไม่สามารถป้องกันได้ 100% แต่การดูแลรักษาสมองก็จะส่งผลต่อสุขภาพสมองที่ดีในระยะยาว
 

แก้ไขล่าสุด: 17 มีนาคม 2566

Bumrungrad Hospital