ภาวะเลือดออกในสมองเกิดจากความเสื่อมของหลอดเลือดสมองไม่ว่าจะเป็นหลอดเลือดแดงหรือหลอดเลือดดำในสมองส่งผลให้หลอดเลือดแตกและมีเลือดออกในสมอง

สาเหตุสำคัญที่พบได้บ่อยของภาวะเลือดออกในสมองคือภาวะความดันโลหิตสูง แต่เนื่องจากความดันโลหิตสูงนั้นมักไม่ทำให้เกิดอาการ  ผู้ที่มีภาวะเลือดออกในสมองจึงมักไม่ทราบว่าตนเองมีความดันโลหิตสูงและไม่ได้เข้ารับการรักษา ส่วนสาเหตุอื่นๆ ที่อาจพบได้ เช่น การบาดเจ็บที่ศีรษะ การติดเชื้อ เนื้องอกในสมอง ภาวะเลือดออกผิดปกติ และความผิดปกติของหลอดเลือดสมอง

• อายุ
• ความดันโลหิตสูง
• โรคเบาหวาน
• โรคไขมันในเลือดสูง
• โรคหัวใจ
• สูบบุหรี่
• ภาวะหยุดหายใจขณะหลับ
• การดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์
• มีประวัติโรคหัวใจ โรคหลอดเลือดหัวใจ หรือโรคหลอดเลือดสมอง
• เคยเป็นโรคหลอดเลือดสมองโป่งพอง (brain aneurysm)
• มีภาวะเจ็บป่วย เช่น ภาวะเลือดออกผิดปกติ หรือโรคที่เกี่ยวกับความผิดปกติของเม็ดเลือดแดงที่เรียกว่า sickle cell disease
• ใช้ยาต้านการแข็งตัวของเลือด เช่น warfarin (Coumadin)
• ขาดการออกกำลังกาย
• โรคอ้วน

โดยส่วนใหญ่อาการของภาวะเลือดออกในสมองจะคล้ายกับอาการของโรคหลอดเลือดสมองขาดเลือดจากหลอดเลือดตีบหรืออุดตัน (ischemic stroke) ได้แก่ ชาหรืออ่อนแรงแขนขาครึ่งซีกของร่างกาย การพูดผิดปกติ เวียนศีรษะทันทีทันใด แต่อาการเด่นของภาวะเลือดออกในสมอง คือ อาการปวดศีรษะอย่างรุนแรงทันทีทันใด ซึ่งวินิจฉัยด้วยการตรวจสมองด้วยเครื่องเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ (computed tomography scan หรือ CT scan) โดยจะช่วยในการวินิจฉัยแยกสมองขาดเลือดจากภาวะเลือดออกในสมองกับสมองขาดเลือดจากหลอดเลือดตีบหรืออุดตันได้

การวินิจฉัยขั้นแรกขึ้นอยู่กับการซักประวัติผู้ป่วย แต่การตรวจวินิจฉัยที่จำเป็นและสำคัญ ได้แก่ การตรวจสมองด้วยเครื่องเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ (computed tomography scan หรือ CT scan) เพื่อหาตำแหน่งที่มีเลือดออก ซึ่งจะช่วยให้แพทย์สามารถวินิจฉัยแยกโรคและใช้เป็นแนวทางในการประเมินสาเหตุของภาวะเลือดออกในสมองได้ ยกตัวอย่างเช่น หากภาพเอกซเรย์คอมพิวเตอร์สมองแพทย์เห็นเลือดออกที่บริเวณส่วนตื้นของสมองหรือต่ำกว่าเยื่อหุ้มสมอง อาจเกิดจากการบาดเจ็บหรืออาจเกิดจากเลือดออกจากการแตกของหลอดเลือดสมองผิดปกติ แต่หากเลือดออกเกิดขึ้นบริเวณส่วนกลางของสมอง สาเหตุส่วนใหญ่มักเกิดจากภาวะความดันโลหิตสูง

การรักษาภาวะเลือดออกในสมองขึ้นกับบริเวณที่มีเลือดออกและสาเหตุของการเกิดเลือดออก โดยทั่วไปการเกิดเลือดออกบริเวณที่แตกต่างกันนั้นวิธีการรักษาอาจไม่ใช่แนวทางเดียวกันขึ้นกับสาเหตุของการเกิดเลือดออก
 
ภาวะแทรกซ้อนของการรักษา
ภาวะแทรกซ้อนของการรักษาขึ้นอยู่กับบริเวณและความรุนแรงของเลือดที่ออกในสมอง
 
 

การลดความเสี่ยงของการเกิดเลือดออกในสมองสามารถทำได้โดย

• ตรวจสุขภาพประจำปีเพื่อคัดกรองโรคและจัดการหรือรักษาปัจจัยเสี่ยงต่างๆ ที่อาจทำให้เกิดโรค
• ควบคุมระดับความดันโลหิต น้ำตาลในเลือด และระดับคอเลสเตอรอลให้ปกติ
• รับประทานอาหารให้ครบถ้วนและสมดุล หลีกเลี่ยงอาหารที่มีเกลือ น้ำตาล และไขมันมากเกินไป
• หลีกเลี่ยงการสูบบุหรี่และดื่มแอลกอฮอล์

ปรึกษาแพทย์เมื่อมีอาการผิดปกติ