การปลูกถ่ายอวัยวะ คือ การนำอวัยวะที่ยังดีอยู่จากผู้บริจาคมาเปลี่ยนให้กับผู้ป่วยที่อวัยวะเดิมทำงานล้มเหลวหรือเสียหายจากโรคหรืออุบัติเหตุที่ไม่สามารถรักษาให้หายด้วยวิธีอื่นหรือรักษาแล้วไม่ได้ผล

การปลูกถ่ายอวัยวะเป็นโอกาสครั้งที่สองในการมีชีวิตที่ดีขึ้นสำหรับผู้ป่วยที่เป็นโรคในขั้นสุดท้าย  ซึ่งนอกจากช่วยต่อชีวิตของผู้ป่วยให้ยืนยาวขึ้น ยังช่วยเพิ่มคุณภาพชีวิตด้วยอวัยวะใหม่ที่สมบูรณ์แข็งแรง ทำให้สามารถใช้ชีวิตประจำวันได้เป็นปกติ และช่วยลดค่าใช้จ่ายในการรักษาพยาบาลระยะยาว

บำรุงราษฎร์เป็นโรงพยาบาลเอกชนแห่งแรกที่สามารถปลูกถ่ายอวัยวะได้ครบทั้ง 3 อวัยวะ และ 1 เนื้อเยื่อ คือ“หัวใจ ตับ ไต และกระจกตา” ด้วยความพร้อมและการทำงานร่วมกันของทีมสหสาขาวิชาชีพเฉพาะทางสาขาต่างๆที่มีประสบการณ์และความชำนาญในการปลูกถ่ายอวัยวะมานานกว่า 37 ปี  โดยมีอัตราความสำเร็จในการปลูกถ่ายอวัยวะสูงเทียบเท่ามาตรฐานสากล

การปลูกถ่ายอวัยวะมีแหล่งของอวัยวะที่นำมาปลูกถ่าย 2 แหล่ง คือ

สำหรับชาวไทยต้องดำเนินการดังนี้

สำหรับชาวต่างชาติต้องดำเนินการดังนี้

เอกสารการยืนยันความสัมพันธ์ทางสายเลือด โดยผู้บริจาคต้องมีความสัมพันธ์ทางสายเลือด หรือมีความสัมพันธ์ทางพันธุกรรม ที่สามารถพิสูจน์ได้ทางวิทยาศาสตร์การแพทย์ เช่น HLA หรือ DNA และความเป็นสามีภรรยาโดยชอบด้วยกฎหมายอย่างน้อยสามปี หรืออยู่กินฉันสามีภรรยาโดยเปิดเผยกับผู้รับอวัยวะมาแล้วอย่างน้อยสามปี กรณีที่มีบุตรร่วมกันโดยสายโลหิตไม่ต้องใช้ระยะเวลา 3 ปี หากมีปัญหาในการพิสูจน์บุตรร่วมกันให้ใช้ HLA หรือ DNA เป็นเครื่องพิสูจน์ หรือ ให้ได้รับการรับรองจากสถานทูตหรือหน่วยงานที่มีหน้าที่เกี่ยวกับการดำเนินการของบุคคลในสัญชาติของผู้บริจาค

ต้องมีการพิสูจน์ความสัมพันธ์ทางพันธุกรรมโดยวิธีทางวิทยาศาสตร์การแพทย์ด้วยวิธี HLA หรือ DNA หรือวิธีอื่นๆ ที่สามารถพิสูจน์ได้ ที่มีความน่าเชื่อถือใกล้เคียงกัน จากสถาบันทางการแพทย์ของรัฐในประเทศไทย

การบริจาคอวัยวะและเนื้อเยื่อได้มาจากผู้บริจาค 2 กลุ่ม คือ

	กลุ่มผู้บริจาคที่มีชีวิต อวัยวะที่สามารถบริจาคได้คือไตและตับ
	กลุ่มผู้บริจาคสมองตาย อวัยวะที่สามารถบริจาคให้แก่ผู้อื่นได้ ได้แก่ หัวใจ ปอด ตับ ไต ตับอ่อน และเนื้อเยื่อที่สามารถนำไปปลูกถ่ายให้แก่ผู้ป่วยที่รอรับบริจาคได้ได้แก่ กระจกตา ผิวหนัง กระดูก

การบริจาคอวัยวะและเนื้อเยื่อ

ผู้บริจาคสามารถกระทำได้ตั้งแต่ยังมีชีวิต โดยการแสดงความจำนงการบริจาคอวัยวะกับศูนย์รับบริจาคอวัยวะสภากาชาดไทย หรือการรับบริจาคอวัยวะจากญาติ ซึ่งต้องเป็นญาติใกล้ชิดเรียงตามลำดับการบริจาค ดังนี้
 

คู่สมรส หรือบุตรธิดาที่บรรลุนิติภาวะ  หรือบิดา มารดา	พี่น้อง	ญาติ(ลุง ป้า นา อา หลาน) ที่บรรลุนิติภาวะแล้ว

ผู้บริจาคอวัยวะควรมีคุณสมบัติดังนี้

บริจาคหัวใจ	มีอายุไม่เกิน 50 ปี
บริจาคตับ	มีอายุไม่เกิน 65 ปี (ถ้ามีความจำเป็นอาจใช้ได้ถึงอายุ75 ปี)
บริจาคไต	มีอายุไม่เกิน 70 ปี
บริจาคดวงตา	มีอายุตั้งแต่ 2 ปีขึ้นไป
	ไม่เป็นโรคเรื้อรัง เช่น เบาหวาน ความดันโลหิต โรคหัวใจ โรคปอด โรคไต หรือโรคตับ
	การทำงานของอวัยวะที่จะบริจาคอยู่ในเกณฑ์ปกติหรือใกล้เคียงปกติ
	ไม่มีโรคติดเชื้อที่ถ่ายทอดทางการปลูกอวัยวะ เช่น ไวรัสเอดส์ ไวรัสตับอักเสบ
	ไม่เป็นโรคมะเร็ง
	กรณีผู้บริจาคอวัยวะสมองตาย จะต้องได้รับการวินิจฉัยว่าเกิดภาวะก้านสมองตายอย่างแน่ชัดตามเกณฑ์สากล

เอกสารสำคัญสำหรับประกอบการบริจาคอวัยวะ

แบบบันทึกการตรวจวินิจฉัยสมองตาย (Brain Death Declaration Form)	หนังสือแสดงความยินยอมบริจาคอวัยวะ (ญาติเป็นผู้บริจาค)	กรณีผู้ป่วยมีคดีต้องแจ้งแพทย์นิติเวช

ความสำเร็จของการปลูกถ่ายอวัยวะและเนื้อเยื่อขึ้นอยู่กับปัจจัยหลายอย่าง เช่น ความพร้อมความชำนาญของแพทย์และทีมสหสาขาวิชาชีพเฉพาะทางปลูกถ่ายอวัยวะและเนื้อเยื้อ ความพร้อมของอวัยวะและเนื้อเยื่อ การเข้ากันของหมู่เลือดและเนื้อเยื่อของผู้ให้และผู้รับอวัยวะ

• การดูแลผู้ป่วยก่อนและหลังการปลูกถ่ายอวัยวะและเนื้อเยื่อแบบเฉพาะบุคคลอย่างครบองค์รวม ทำให้ผู้ป่วยได้รับการดูแลรักษาอย่างเหมาะสม
• ทีมพยาบาลผู้ประสานงานการปลูกถ่ายอวัยวะ (Transplant Coordinator) ที่ผู้ป่วยสามารถติดต่อได้ตลอด 24 ชั่วโมง เพิ่มความสะดวกและช่วยให้ผู้ป่วยได้รับการดูแลรักษาอย่างทันท่วงที
• ทีมพยาบาลที่พร้อมให้คำปรึกษาผู้ป่วยหลังจากปลูกถ่ายอวัยวะตลอด 24 ชั่วโมง
• ทีมแพทย์ผ่าตัดที่มีความพร้อมในการเดินทางไปผ่าตัดอวัยวะที่ได้รับบริจาคจากสถานที่ต่างๆนอกโรงพยาบาลตลอด 24 ชั่วโมง ทำให้สามารถปลูกถ่ายอวัยวะให้ผู้ป่วยได้อย่างรวดเร็วหลังจากอวัยวะบริจาคมาถึงโรงพยาบาล
• ทีมแพทย์และพยาบาลที่มีความชำนาญเฉพาะทางและมีประสบการณ์ในการผ่าตัดกรณีที่ซับซ้อน เช่น ผู้ป่วยที่เคยผ่าตัดเปลี่ยนอวัยวะมาแล้วหลายครั้ง ผู้ป่วยสูงอายุและผู้ป่วยที่มีโรคอื่นร่วมด้วย
• ทีมแพทย์และพยาบาลที่พร้อมในการดูแลผู้ป่วยในกรณีที่มีอาการแทรกซ้อนหลังการผ่าตัดปลูกถ่ายอวัยวะ เช่น การติดเชื้อและการต่อต้านเนื้อเยื่อหลังการผ่าตัดปลูกถ่ายอวัยวะ
• ทีมแพทย์เฉพาะทางที่ร่วมดูแลผู้ป่วยปลูกถ่ายอวัยวะที่มีภาวะแทรกซ้อนของโรค เช่น โรคเบาหวาน โรคความดัน
• เทคโนโลยีและอุปกรณ์ทางการแพทย์ที่ทันสมัย

บำรุงราษฎร์มีความพร้อมในการปลูกถ่าย “หัวใจ ไต ตับ กระจกตา” เพื่อเพิ่มโอกาสการเข้ารับการรักษาของผู้ป่วยที่รอเปลี่ยนอวัยวะได้เร็วขึ้น

• ทีมศัลยแพทย์เฉพาะทางผ่าตัดนำอวัยวะ “หัวใจ ไต ตับ กระจกตา” ออก (harvesting team) จากผู้บริจาค
• ทีมศัลยแพทย์เฉพาะทางปลูกถ่ายอวัยวะ (transplant team)
• ทีมสหสาขาวิชาชีพเฉพาะทางปลูกถ่ายอวัยวะ เช่น พยาบาลวิชาชีพ เภสัชกร นักกายภาพบำบัด นักโภชนากรและทีมผู้ชำนาญทางห้องปฏิบัติการในการตรวจหาระดับยากดภูมิต้านทานหลังการผ่าตัดปลูกถ่ายอวัยวะ
• การจัดเก็บอวัยวะด้วยมาตรฐานสากล
• อุปกรณ์ทางการแพทย์ที่พร้อมและทันสมัย
• สถานที่ได้มาตรฐานและมีความปลอดภัยระดับสูง

การปลูกถ่ายหัวใจ

• ผ่าตัดปลูกถ่ายหัวใจ เหมือนได้ชีวิตใหม่กลับคืนมา

การปลูกถ่ายไต

• ชีวิตที่ดีขึ้น หลังการผ่าตัดปลูกถ่ายไต
• เรื่องเล่าจากประสบการณ์ตรงของผู้ป่วยผ่าตัดปลูกถ่ายไต
• ประสบการณ์จริง จากเรื่องเล่าของคนไข้ที่ผ่าตัดปลูกถ่ายไตและตับพร้อมกัน