bih.button.backtotop.text

การปลูกถ่ายเซลล์ต้นกำเนิด หรือการปลูกถ่ายไขกระดูก (Stem cell)

การปลูกถ่ายเซลล์ต้นกำเนิด (Stem cell) ในอดีตเรียกว่าการปลูกถ่ายไขกระดูก เป็นวิธีหนึ่งในการรักษาโรคเลือดบางชนิด เช่น โรคไขกระดูกฝ่อ ไขกระดูกทำงานผิดปกติ และมะเร็งระบบเลือดต่างๆ ซึ่งจะช่วยฟื้นฟูกระบวนการสร้างเม็ดเลือดในร่างกาย

ชนิดของการปลูกถ่ายเซลล์ต้นกำเนิด (Stem cell)
  • การปลูกถ่ายเซลล์ต้นกำเนิดโดยใช้เซลล์ของตนเอง (autologous stem cell transplantation)
  • การปลูกถ่ายเซลล์ต้นกำเนิดโดยใช้เซลล์ของผู้บริจาค (allogenic stem cell transplantation) ซึ่งสามารถมีแหล่งของผู้บริจาคได้ต่างๆ ดังนี้
    • ผู้บริจาคเป็นพี่น้องท้องเดียวกัน ที่มีลักษณะพันธุกรรมจากการตรวจ (human leukocyte antigen: HLA) เข้ากันได้ 100% (match-related donor)
    • ผู้บริจาคที่มี HLA ไม่ตรงกับผู้รับ 100% (mismatch donor)
    • ผู้บริจาคที่ไม่ใช่พี่น้องของผู้รับ แต่มี HLA ที่เข้ากันได้ 100% (match-unrelated donor)
    • ผู้บริจาคมี HLA ที่เข้ากันได้กับผู้รับเพียงครึ่งเดียว (haploidentical donor) ส่วนใหญ่ผู้บริจาคมักเป็นพี่น้องท้องเดียวกัน หรือพ่อแม่ลูก
เราสามารถเก็บแยกเซลล์ต้นกำเนิดได้จาก
  • ไขกระดูก
  • กระแสเลือด
  • รกของเด็กแรกเกิด
  • การปลูกถ่ายเซลล์ต้นกำเนิดโดยใช้เซลล์ของตนเอง สามารถใช้ในการรักษา
    • มะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิด multiple myeloma
    • มะเร็งต่อมน้ำเหลือง (lymphoma)
    • มะเร็งเม็ดเลือดขาว (leukemia)
    • โรคภูมิคุ้มกันผิดปกติบางชนิดที่มีความรุนแรงมาก จนการรักษาด้วยยาไม่ได้ผล
 
  • การปลูกถ่ายเซลล์ต้นกำเนิดโดยใช้เซลล์ของผู้บริจาค สามารถใช้ในการรักษา
    • มะเร็งต่อมน้ำเหลือง (lymphoma)
    • มะเร็งเม็ดเลือดขาว (leukemia)
    • ไขกระดูกฝ่อ (aplastic anemia)
    • โรค paroxysmal nocturnal hemoglobinuria (PNH)
    • โรคภูมิคุ้มกันบกพร่อง (severe combined immune deficiency: SCID)
    • โรค Wiskott-Aldrich syndrome ซึ่งเป็นโรคภูมิคุ้มกันบกพร่องชนิดที่สามารถถ่ายทอดทางพันธุกรรม
    • โรค pure red cell aplasia 
    • โรค amegakaryocytosis/congenital thrombocytopenia
    • โรคธาลัสซีเมีย
    • โรคโลหิตจางชนิด sickle cell (sickle cell anemia)
    • โรคพันธุกรรมเมตาบอลิก (inherited metabolic disorders)
    • โรค myelodysplastic syndrome ซึ่งเป็นโรคที่มีความผิดปกติของการสร้างเม็ดเลือดในไขกระดูก
ก่อนเข้ารับการรักษา ผู้ป่วยจะได้รับการประเมินความพร้อมและเตรียมตัว โดยแพทย์จะเป็นผู้พิจารณาเลือกวิธีการรักษาที่เหมาะสม รวมถึงแผนการรักษาก่อนการปลูกถ่าย ไม่ว่าจะเป็นการให้ยาเคมีบำบัดและ/หรือการฉายแสง
 
เมื่อเริ่มการรักษา ผู้ป่วยจะต้องนอนพักรักษาตัวในห้องปลอดเชื้อแบบพิเศษ เพื่อลดความเสี่ยงของการติดเชื้อ จากนั้นผู้ป่วยจะได้รับยาเคมีบำบัดและ/หรือการฉายแสงเพื่อทำลายเซลล์ที่ผิดปกติในร่างกาย (มีผลต่อเซลล์ปกติอื่นๆ ด้วย) เมื่อได้รับยาเคมีบำบัดและ/หรือการฉายแสงแล้ว ผู้ป่วยจะได้รับการปลูกถ่ายเซลล์ต้นกำเนิดทางหลอดเลือดดำใหญ่ โดยช่วงเวลาที่เหลือจะเป็นการพักฟื้นให้ไขกระดูกหรือเซลล์ต้นกำเนิดทำงาน ระยะนี้ผู้ป่วยจะต้องได้รับการดูแลอย่างใกล้ชิดและเฝ้าระวังภาวะแทรกซ้อนต่างๆ ที่อาจเกิดขึ้น
  • ภาวะติดเชื้ออย่างรุนแรงจากภูมิต้านทานต่ำในช่วงของการปลูกถ่ายเซลล์ต้นกำเนิด
  • ภาวะร่างกายต่อต้านเซลล์ต้นกำเนิดที่ได้รับ ซึ่งมักพบในผู้ป่วยที่ได้รับเซลล์ต้นกำเนิดจากผู้บริจาค หรือเกิดภาวะร่างกายปฏิเสธเซลล์ต้นกำเนิดที่ได้รับ ซึ่งทำให้เกิดอันตรายต่อผู้ป่วย
  • ผลจากการได้รับยาเคมีบำบัดขนาดสูง ซึ่งทำให้เกิดผลกระทบต่ออวัยวะต่างๆ ภายในร่างกาย และอาจมีอันตรายถึงชีวิต

แพทย์ที่เกี่ยวข้อง

ศูนย์รักษาที่เกี่ยวข้อง

ศูนย์มะเร็งฮอไรซัน

ดูเพิ่มเติม

แพ็กเกจที่เกี่ยวข้อง

คะแนนโหวต 9.64 of 10, จากจำนวนคนโหวต 61 คน

Related Health Blogs